Kindertandheelkunde

Bij Mondzorgpraktijk Valeriusstraat in Den Haag schenken wij veel aandacht aan kindertandheelkunde. Lees op deze pagina alles over hierover.

Met je kind naar de tandarts

Het is belangrijk dat je kind tijdig naar de tandarts gaat. Dit bevordert niet alleen een gezonde ontwikkeling van het gebit, maar het verkleint ook angst op latere leeftijd. Daarom raden wij aan om je kindje vanaf het doorbreken van het eerste tandje mee te nemen op controle.
Dit hoeft voor niemand een financiële drempel te zijn: de basisverzekering vergoedt tandheelkundige kosten (met uitzondering van kronen, bruggen en een beugelbehandeling) voor alle kinderen en jongeren tot en met 17 jaar. Je kan je kind meenemen naar je eigen halfjaarlijkse controle; zo ziet je kind dat je zelf ook in de stoel ligt en dat er niets vervelends gebeurt.

Tips voor het tandartsbezoek van je kind

Neem je kind alleen mee naar een halfjaarlijkse controle van jezelf wanneer je zeker weet dat er geen behandeling plaats gaat vinden.
Als je zelf angstig bent vraag dan je partner, een familielid of een andere bekende om je kind te vergezellen bij het (eerste) tandartsbezoek.
Voor jonge kinderen is het goed als een van de ouders tijdens de controle of behandeling aanwezig is. Oudere kinderen kunnen proberen het in hun eentje te doen. Daardoor krijgen ze meer zelfvertrouwen. Aanwezigheid van de ouders/verzorgers in de behandelruimte gaat veelal in overleg met de tandarts.
Blijft je er als ouder bij, laat dan zoveel mogelijk over aan de tandarts. Doe geen valse beloftes, zoals: ‘Er gebeurt niks’, ‘Je voelt absoluut niks’. Als het dan tòch pijn doet, kan je kind zich verraden voelen.
Je kan je kind belonen als het zich flink houdt. Geef het een klein presentje, laat het een uurtje langer opblijven of verzin iets anders leuks. Beloon altijd pas achteraf en beloof geen dingen vooraf (“Als je doet wat de tandarts zegt dan krijg je…..”). Dit leidt nogal eens tot lastige onderhandelingen met het kind.

Bron: Angst voor de tandheelkundige behandeling(2006) van prof. dr. A. de Jongh, tandarts angstbegeleiding en NVvK

Waarom is een goede verzorging van het melkgebit zo belangrijk?

U wilt voorkomen dat uw kind pijn heeft aan tanden, kiezen of het tandvlees tijdens het praten, eten of zelfs constant. Toch is een gaatje in de kiezen zo ontstaan. En als er door verwaarlozing tanden of kiezen getrokken moeten worden, kan uw kind naast pijn ook problemen krijgen met kauwen. Een slecht gebit zorgt voor veel ongemakken en heeft weldegelijk invloed op het blijvend, volwassen gebit. Namelijk:

Het vroegtijdig verloren gaan van melktanden of -kiezen (doordat deze bijvoorbeeld getrokken moeten worden) kan tot ruimteproblemen of scheefstand van blijvende, volwassen tanden en kiezen leiden.
Ontstekingen aan het melkgebit kunnen overgaan op het blijvend, volwassen gebit.
Gaatjes in melktanden of kiezen kunnen de al aanwezige blijvende, volwassen tanden en kiezen aantasten.

6 tips om te zorgen dat het gebit van jouw kind gaaf blijft:

1. Zorg voor maximaal 7 eet- en drinkmomenten per dag.
2. Poets vanaf het doorbreken van het eerste tandje met fluoridetandpasta.
3. Na het poetsen ’s avonds geen eten of drinken, behalve water.
4. Neem je kind vanaf het doorbreken van het eerste tandje mee naar de tandarts.
5. Poets 2x per dag 2 minuten en poets tót 10 jaar altijd na.
6. Geef geen flesjes met (dik)sap of limonade aan kleine kinderen.
Wist je dat de basisverzekering de tandartskosten voor kinderen tot 18 jaar, met uitzondering van kronen, bruggen, beugels en implantaten, volledig vergoedt? En daarbij geldt geen eigen risico.

Melkgebit

Voorafgaand aan het blijvend gebit, krijgt een kind eerst een melkgebit. De eerste melktand breekt gemiddeld tussen de 6 en 9 maanden door. De groei gaat door totdat een kind ongeveer tweeënhalf is. Uiteindelijk krijgt een kind 20 melktanden/-kiezen.
Een slechte verzorging van het melkgebit kan ook het blijvend gebit kan beïnvloeden.

Doorkomen eerste melktanden

De leeftijd waarop kinderen tanden krijgen, verschilt per kind. Gemiddeld genomen krijgt een kind zijn eerste melktandjes tussen de 6 en 9 maanden. Meestal komen eerst de onderste snijtanden door, vervolgens de twee middelste bovensnijtanden en daarna de tanden aan weerszijden daarvan. Je kan zelf voelen of jouw kind bezig is tandjes te krijgen. Een harde bobbel in het tandvlees duidt veelal op een doorkomende tand.

Pijn bij doorkomen eerste melktanden

De meeste baby’s worden onrustig en huilerig als de eerste melktanden doorbreken. Daarnaast kan het zijn dat je baby slecht slaapt en kan hij zelfs een beetje koorts krijgen of veranderde ontlasting. Dit verdwijnt weer zodra het tandje is doorgekomen. Je kunt de pijn iets verlichten door het tandvlees op de plaats van de doorkomende tand te masseren. Ook zijn er geneesmiddelen die het tandvlees iets verdoven, waardoor de pijn vermindert. Vraag je tandarts om advies.

Tandenpoetsen met je kind

Je begint met het poetsen van de tanden vanaf het moment dat het eerste tandje is doorgebroken. Tot 2 jaar kan je het gebit éénmaal per dag poetsen en vanaf 2 jaar tweemaal per dag. Dit kan je het beste doen door zelf achter je kind te gaan staan en zijn hoofd op je hand te laten rusten. De allerkleinsten kunnen het best liggend op de commode gepoetst worden. Gebruik een kleine tandenborstel met zachte haren en doe daar een klein bolletje tandpasta op. Maak zachte, masserende bewegingen over zowel de tanden als het tandvlees.

Als je kind ouder wordt, kan je je kind meer eigen verantwoordelijkheid geven door het gebit zelf te laten poetsen. Tot 10 jaar is het wel belangrijk om het gebit, minstens eenmaal daags na te poetsen, bij voorkeur ‘s avonds. Ook daarna is het belangrijk om het tandenpoetsen regelmatig te controleren en te begeleiden.

Gebruik fluoride bij melkgebit

Fluoride maakt tanden sterker en het voorkomt dat gaatjes in tanden en kiezen ontstaan. In de meeste tandpasta’s zit daarom fluoride. Tandenpoetsen wordt momenteel gezien als de beste manier om fluoride toe te passen. Vanaf het moment dat kinderen de eerste melktandjes krijgen, is het daarom belangrijk dat met fluoridetandpasta, afgestemd op de leeftijd van jouw kind, wordt gepoetst.

Eten en het melkgebit

Als je borstvoeding geeft, kan je dat op de reguliere manier blijven doen. Als je geen borstvoeding geeft, zorg er dan voor dat de voedingsproducten zo min mogelijk suiker bevatten. Bij voorkeur worden eet-/drinkmomenten bij kinderen geconcentreerd in maximaal 5-7 momenten per dag. ’s Nachts is een zuigfles met zoete producten af te raden. Geef hooguit een flesje met water mee naar bed.
Geef je kind na het tandenpoetsen ’s avonds niets meer te eten of drinken (alleen water).

Duimen met het melkgebit

Duimen is niet slecht voor het melkgebit. Duimen kan echter wel scheefstand aan het blijvend gebit veroorzaken. Daarom is het van belang dat je kind het duimen tijdig afleert. Dit kan je bijvoorbeeld doen door gelijk vanaf het begin een speen te geven. De gevolgen van duimen en/of speengebruik zijn gelijk maar het voordeel van de speen is gelegen in het feit dat deze over het algemeen makkelijker af te leren is.
Bovengenoemde mondgewoonten dienen bij voorkeur voor het 2e jaar te zijn afgeleerd en in elk geval voor het 4e levensjaar.

Wisselen van melkgebit naar vast gebit

Tussen de zes en veertien jaar maakt het melkgebit plaats voor het blijvende gebit.

Bron: KNMT, NVvK en Dr. G.A. van der Weijden, tandarts-parodontoloog/implantoloog

Sealen

Blijvende kiezen hebben soms diepe groeven en putjes in de kauwvlakken die moeilijk met een tandenborstel zijn schoon te houden. Om gaatjes te voorkomen kunnen de groefjes en putjes opgevuld worden met een fissuurlak. Dit noem je sealen.

Wanneer is sealen nodig?

Als de groefjes en putjes (ook wel fissuren genoemd) heel diep zijn, dan is het lastig of soms zelfs onmogelijk om in de groefjes goed te poetsen. Een sealant (fissuurlak) vult de groef op. Zo voorkom je dat er bacteriën kunnen innestelen wat de kans op gaatjes verkleint. Het risico op gaatjes is het grootst als de kiezen net zijn doorgebroken. Poetsen kan dan pijnlijk zijn en het glazuur moet nog uitharden.
Sealen gebeurt meestal vlak na het doorbreken van de blijvende kiezen. Dit is gemiddeld rond het zesde levensjaar. Maar sealen kan altijd effectief worden toegepast bij kinderen.

In enkele gevallen wordt het gebit van volwassenen ook geseald, maar dat is eerder uitzondering dan regel. Je tandarts kan je adviseren wat het beste is en of het zinvol is om het gebit te sealen.

Behandeling

Eerst worden de kiezen grondig schoongemaakt met een borsteltje en polijstpasta. De kiezen worden daarna ruw gemaakt met een zuur middel (ets). De fissuurlak kan zo goed hechten aan de kies. Na het inwerken wordt de ets weggespoeld en de kies droog geblazen. Vervolgens wordt de kunststoflak aangebracht. De lak wordt vanzelf hard of wordt uitgehard met een blauwe lamp. De behandeling doet meestal geen pijn en duurt een paar minuten per kies.

Risico's

Een sealant biedt geen garantie tegen het ontstaan van cariës. Twee keer per dag goed poetsen met fluoridetandpasta is nog steeds nodig, ook bij de gesealde kiezen. De lak kan in het begin een beetje vieze smaak afgeven en bij het dichtbijten wat vreemd aanvoelen. Dit gaat snel over.
De tandarts controleert tijdens de periodieke controle of de sealants nog heel zijn en goed vastzitten. Soms is het nodig om een sealant te vervangen.

Alternatieven

Sealen van het gebit is een preventieve behandeling om gaatjes te voorkomen. Je kan altijd afzien van een voorgestelde preventieve behandeling. Vraag dan wel aan je tandarts wat de mogelijke gevolgen kunnen zijn.

Bron: KNMT, NVvK en Dr. G.A. van der Weijden, tandarts parodontoloog/ implantoloog

Gebitsbeschermer

Bij sporten als hockey of rugby loop je veel risico op schade aan je gebit. Als je tijdens het sporten een gebitsbeschermer of mondbeschermer draagt is de kans op gebitsletsel kleiner.

Op maat gemaakte gebitsbeschermer

Je kan een kant en klare gebitsbeschermer kopen in de sportwinkel, maar je tandarts kan er ook een op maat maken. Een op maat gemaakte gebitschermer biedt meer bescherming dan een kant en klare gebitsbeschermer.

Een gebitsbeschermer voor een kind

Ook voor een kind kan je een gebitsbeschermer kopen of op maat laten maken. Het gebit van een kind verandert door groei en door het wisselen. Controleer daarom regelmatig of de gebitsbeschermer nog past.

Bron: KNMT en Dr. G.A. van der Weijden, tandarts parodontoloog/implantoloog

Kaaskiezen

Kaasmolaren worden in de volksmond ook wel ‘kaaskiezen’ genoemd. Ze kunnen zowel in het melkgebit als in het blijvende gebit voorkomen. In het blijvende gebit kunnen behalve de eerste, blijvende kiezen ook voortanden (incisieven) zijn aangedaan.

Komen kaaskiezen veel voor?

Bij 5 tot 10 procent van de Nederlandse kinderen komen kaaskiezen in het melkgebit voor; bij kaaskiezen in het blijvende gebit gaat het om 10 tot 15 procent van de kinderen.

Klachten bij kaaskiezen

Heel vaak zijn de kiezen gevoeliger als ze in contact komen met warm of koud eten en drinken. Ook hebben de kiezen de kleur van kaas, vandaar de naam. De kiezen hebben plekjes die zwakker en zachter zijn. Soms breken er stukjes kies af en komen in een kaaskies makkelijker gaatjes.

Oorzaak van kaaskiezen

Het is niet helemaal duidelijk waar kaaskiezen door ontstaan. Er is veel onderzoek naar gedaan, maar de uitslagen van die onderzoeken spreken elkaar gedeeltelijk tegen. Men gaat uit van een combinatie van factoren als ziekte, koorts en medicijngebruik. Maar mogelijk dragen ook vervuiling en voeding bij aan het ontstaan van kaaskiezen.

Kaaskiezen ontstaan al op het moment waarop de kiezen worden gevormd. In het geval van het melkgebit gaat het dan om de tweede helft van de zwangerschap en het eerste levensjaar. In het geval van het blijvende gebit gaat het om de eerste vier levensjaren van het kind. De verkleuring zit er dus al als de kies doorbreekt.

Bij kaaskiezen is de glazuurvorming verstoord. De cellen die het glazuur vormen stoppen even met de glazuurvorming en gaan later weer door. Waarom dat is en wat er precies gebeurt, is op dit moment niet duidelijk. Dat moet nog worden onderzocht. Maar als je ziek bent geweest, koorts hebt gehad en medicijnen (vooral antibioticum) hebt gekregen kan dat een reden zijn waarom de glazuurvorming is verstoord.

Hoe erg is het om kaaskiezen te hebben?

Dat hangt af van de ernst van de aandoening. Er zijn kinderen die kiezen hebben met gekleurde plekjes maar verder geen last hebben. Of kinderen die alleen last hebben van gevoeligheid. Maar er zijn ook kinderen van wie de kies grotendeels kaaskleurig is. In dit laatste geval kunnen er stukjes afbreken en komen er sneller gaatjes in de kies.

Genezing of voorkoming van kaaskiezen is niet mogelijk

Kaaskiezen kun je niet voorkomen, ook niet door heel goed te poetsen. De gevoeligheid van de kies kan wel worden verminderd door het gebruik van tandpasta voor gevoelige tanden of door de tandarts fluoride te laten aanbrengen op de kies.

Schade beperken bij kaaskiezen

Het is belangrijk om zoveel mogelijk te voorkomen dat er gaatjes in de kaaskies komen of er stukjes afbreken. Door goed te poetsen kun je ervoor zorgen dat er geen gaatjes ontstaan in de kaaskies. Verder kan de tandarts fluoride of tooth mousse (een tandpasta-achtige pasta gemaakt op basis van caseïne, een dierlijk eiwit dat in melk voorkomt) aanbrengen op de kiezen.

Fluoride

Fluoride is een veilige en effectieve manier om cariës/gaatjes te voorkomen. Fluoride maakt het glazuur van tanden namelijk harder en helpt zo om bescherming te bieden tegen bijvoorbeeld zuurstoten. Daarnaast kunnen beginnende gaatjes door goed te poetsen met fluoridetandpasta en door het gebruik van fluoride (aangebracht door de tandarts) herstellen. Fluoride zit in tandpasta’s, speciale spoelmiddelen en in speciaal door de tandarts aangebrachte gel-applicaties.

Toepassing fluoride

In de meeste tandpasta’s zit fluoride. Door bij voorkeur twee keer per dag met fluoridetandpasta te poetsen wordt de fluoride door de tand opgenomen, waardoor de tanden minder kwetsbaar voor zuren worden. Ook kan de tandarts of mondhygiënist je adviseren om (aanvullend) te spoelen met een fluoride-mondspoelmiddel. Daarnaast kan de tandheelkundig zorgverlener een fluoride-applicatie geven in de tandartspraktijk.

Is fluoride gevaarlijk?

Fluoride in mondverzorgingsproducten is veilig. Wel dient bij kinderen rekening gehouden te worden met de dosering. Op jonge leeftijd kan een te hoge concentratie van fluoride tijdens de ontwikkeling van de tanden en kiezen tot fluorose leiden. Dit zijn witte vlekken en streepjes op de tanden. Om dit te voorkomen is het van belang om voor je kind een tandpasta met aangepast fluoridegehalte te gebruiken dat is afgestemd op de leeftijd.

Richtlijnen voor het gebruik van fluoride

Vanaf het moment dat de eerste tanden doorbreken kan je beginnen met het poetsen van de tanden met een fluoridetandpasta. Tot het tweede jaar is één keer per dag poetsen voldoende. Vanaf het tweede jaar dienen de tanden twee keer per dag gepoetst te worden. Voor baby’s en kinderen tot vijf jaar is er speciale peuterpasta. Houd de volgende richtlijn aan:

0 tot 2 jaar: één keer per dag poetsen met peutertandpasta.
2 tot 5 jaar: twee keer per dag poetsen met peutertandpasta.
vanaf 5 jaar: twee keer per dag poetsen met tandpasta voor volwassenen.

Er bestaan ook tandpasta’s met een hoger fluorgehalte, deze zijn alleen te gebruiken op tandartsvoorschrift. Voor zowel kinderen als volwassenen geldt dat een bolletje tandpasta (ter grootte van een erwt) op de tandenborstel voldoende is.

Bron: KNMT, allesoverhetgebit.nl